Vergiden Muaf Kâr Bedeli

İşletmeden kaynaklı gelir türlerine sahip tüm gerçek kişiler, kârlarını gelir-gider hesabı veya bilançolama aracılığıyla tespit etmelerine bakılmaksızın bu vergiden muaf bedel için talepte bulunabilir. Bununla girişimciler için, çalışanların 13. ve 14. maaşlarının iltimaslı olarak vergilendirilmesi sağlanmıştır.

Kar muafiyeti, 33.000 EUR'ya kadar olan kazançlar için (2023 yılına kadar 30.000 EUR) bir temel muafiyet ve bu tutarın üzerindeki kazançlar için yatırım kaynaklı bir kar muafiyetinden oluşur. 

Kimler vergiden muaf bedelden faydalanabilir?

• Bir işletme uğraşından (toprak ve      orman işletmeciliği, ticarethane işletmeciliği, serbest meslek icrası) gelir elde eden gerçek kişiler.
• Ortak işletmeciliklerde (ör. kolektif şirket (offene Gesellschaft), komandit şirket (Kommanditgesellschaft), ortaklar elde ettikleri kâr ölçüsünde de        vergiden muaf kâr bedelinden faydalanabilir.

Dikkat:
Ortaklık hissesinin bir başka işletmenin ticari kaynaklarına ait olması durumunda, vergiden muaf kâr bedeli sadece bu işletmenin kâr tespiti çerçevesinde geçerli kılınabilir. Bu bedel, ortak işletmecilikten gelen kârların da katılımıyla, işletmenin elde ettiği kâra göre hesaplanır.

• Kârın basit usulde tespit edilmesi durumunda vergiden muaf esas bedel   otomatik olarak hesaplanır. Ancak, yatırıma tabi vergiden muaf kâr bedelinin geçerli kılınması mümkün değildir.

Uyarı
Küçük işletmeler için sabit oran uygulamasında da yalnızca temel muafiyet talep edilebilir.

Vergiden muaf kâr bedelinin ayrıntılı işleme şekli:

Vergiden muaf kâr bedeli, vergiden muaf esas bedel ve yatırıma tabi vergiden muaf kâr bedeli olarak ayrılır.

Vergiden muaf esas bedel

33.000 EUR'ya kadar olan kazançlar için, kazancın %15'i (en fazla 4.950 EUR) tutarında temel muafiyet uygulanır. Bir yatırımın yerine getirilmesi şart değildir.

Uyarı:
2023 vergilendirme dönemine kadar, 30.000 EUR'ya kadar olan kazançlar için temel muafiyet uygulanmaktaydı.  Böylece, maksimum temel muafiyet 4.500 EUR olarak belirlenmiştir.

Vergi mükellefinin birçok işletmesi olması durumda da her bir tahakkuk yılı için sadece bir defalığa mahsus vergiden muaf esas bedel hakkı mevcuttur. Vergiden muaf esas bedel, münferit işletmelere serbest bir şekilde atanabilir (ancak azami işletme kârının %13'ü ya da 2022'den sonra %15'i). Bir atamada bulunulmaması halinde, taksim işlemi kâr oranlarına göre gerçekleştirilir.

Uyarı:
Pozitif faaliyet gelirine sahip birçok işletmenin olması durumunda vergiden muaf esas bedel için kârlar toplanır. Olası işletme zararlarının dengelenmesi aracılığıyla bir daraltma gerçekleşmemektedir.

Yatırıma tabi vergisiz kâr bedeli

Kârın 30.000,00 Euro tutarını aşması durumunda, vergiden muaf esas bedele ek olarak yatırıma tabi vergiden muaf kâr bedeli geçerli kılınabilir.

30.000,00 Euro tutarını (vergiden muaf esas bedel) aşan bir kâr söz konusuysa, kârın azami %13'ü vergiden muaf tutulur. Bunun koşulu ise, aynı takvim yılı içinde duran varlıklara (''iltimaslı duran varlıklar'') ait ticari mallar veya belirli kıymetli evrakların tedarik edilmiş olmasıdır.

Yüksek kazançlı çalışanlar için uygulanan özel ödemelerdeki dayanışma harcına analog olarak yatırıma tabi vergiden muaf kâr bedeli uygulamasında da yüzdelik ölçekler bazında düzenlenen bir kademelendirme ile kısıtlamalara gidilmiştir:

175.000 EURO'ya kadarlık hesaplama esası için vergiden muaf kâr bedeli %13'tür. Bu tutar aşıldığı takdirde, sonraki 175.000 EURO için %7 ve sonraki her 230.000 EURO içinse %4,5 tutarında vergiden muaf bedel hakkı mevcuttur. 580.000 EURO'yu aşan hesaplama esası için herhangi bir vergiden muaf kâr bedeli hakkı mevcut değildir. Yüzde istiflemesi neticesinde maksimum 45.350 EURO'luk ya da 2022 beyannamesinden sonra 45.950 EURO'luk bir miktar söz konusu olur.

Uyarı:
Yatırıma tabi vergiden muaf kâr bedeli bir taraftan iltimaslı yatırımın tedarik veya üretim masraflarının yüksekliğine, diğer taraftan da vergi mükellefi başına kârın azami %13'ü ile sınırlıdır.

Vergiden muaf bedel hakkı AfA (aşınma amortismanı) ek olarak mevcuttur ve AfA'da herhangi bir azalmaya sebebiyet vermemektedir.

İpucu!
Böylece tedarik masrafları iki kez kâr üzerinde azaltıcı etkiye sahiptir: Bir taraftan tedarik yılında masraflar vergiden muaf bedel üzerinden düşürülür ve diğer taraftan da aşınmanın tamamı geçerli kılınabilir.

İltimaslı duran varlıklar

Bunun koşulu, işletmeye has asgari 4 yıllık kullanım ömrü olan duran varlıklara ait yeni, aşınabilir, maddi ticari malların tedarik edilmesi veya üretilmesidir.

Ticari mallar yerli bir işletmenin ya da yerli bir atölyenin hesabına olmalıdır. Bunun için ticari malın maddi olarak ülke içinde olması mutlak koşul değildir, bilakis fonksiyonel bir aidiyetin olması gereklidir.

İpucu:
Bina için yapılan yatırımlar ve kira yatırımları da vergiden muaf kâr bedeli kapsamındadır. Vergiden muaf bedel, üretim masraflarının tümü için ancak üretimin tamamlandığı an itibarıyla geçerlidir. Masraflar, binanın işletme sermayesine dahil edildiği durumlarda yatırımdan kaynaklı kazanç tutarı ölçüsünde ele alınabilir.

Emeklilik sigortasına ayrılan yedeklerinin güvencesi olan ve bunun şartlarına uyan kıymetli evraklar da iltimaslı duran varlıklar kapsamındadır. Burada da geçerli olan, kıymetli evrakların asgari 4 yıllığına duran varlıklara vakfedilmesidir. Hangi kıymetli evrakların uygun olduğunu ''Wertpapiere zur Wertpapierdeckung der Pensionsrückstellung'' (emeklilik sigortası yedeklerinin kıymetli evraklarla teminatı için kıymetli evraklar) adlı broşürde bulabilirsiniz.

Dikkat:
2014 Avusturya Harç Değişikliği Yasası (Abgabenänderungsgesetz) nedeniyle 30 Haziran 2014 itibariyle sona eren mali yıllar için, yatırıma tabi vergiden muaf kâr bedelinden faydalanabilmek için sadece teminatlı tahvillerin imtiyazlı kıymetli evraklar olarak kullanılması mümkündür. Kıymetli evrakların teminatlı tahviller olarak kısıtlanması 2016 yılına kadar sürelendirilmiştir. Böylece 1.1.2017 itibariyle başlayan ticari yıllar için tekrardan bütün imtiyazlı kıymetli evraklar dahil edilir (Mad. 14 Par. 7 Z 4 EStG uyarınca personel geri alımlarını karşılamak için de kullanılabilen kıymetli evraklar).

Vergiden muaf bedelin geçerli kılınması aşağıdaki hallerde mümkün değildir:

• sürücü okulu taşıtları ve yük taşıtları hariç binek taşıtları ve kombine taşıtlar,   asgari %80 oranında işletmenin personel taşıma hizmetinde bulunmak kaydıyla
• hava ulaşım taşıtları,
• düşük değerli ticari mallar (tedarik veya üretim masrafları azami 800 Euro), bunların hemen işletme gideri olarak düşürülmesi kaydıyla,
• kullanılmış olan ticari mallar,
• Vergi mükellefinin hakimiyeti altında bulunan bir işletme tarafından satın alınan ticari mallar, ve
• Araştırma ikramiyesi olarak kullanılan         ticari mallar.

İpucu:
Temin edildikleri anda kullanımdan kaynaklı bir değer kaybına sahip olan ticari ürünler kullanılmış olarak kabul edilir. Teşhir amaçlı cihazlar (örneğin, teşhir araçları), 2023 vergilendirme döneminden itibaren kullanılmış ekonomik varlık olarak değerlendirilmeyecektir Teşhir parçaları veya deneme amaçlı kullanılan ticari mallar kullanılmamış olarak değerlendirilmelidir. Aynı şekilde günlük ruhsata sahip araçlar da kullanılmamış olarak görülmelidir.

İmtiyazın limiti

Daha önce de belirtildiği gibi, vergiden muaf tutar, kârın azami %15'i (temel vergiden muaf tutar) veya %13'üdür (yatırımla ilgili vergiden muaf tutar). Kârın 33.000 Avro'yu aşması halinde, aşan tutarın aynı miktarda ve aynı takvim yılı içinde tercih edilen sabit kıymetlere veya menkul kıymetlere yapılan yatırımlarla da mahsup edilmesi gerekmektedir. Toplamda vergi indirimi, mükellef ve yıl başına 46.400 Avro ile sınırlıdır.

Örnek 1:

Bir lokantanın 2024 yılı kârı 20.000 EURO tutmaktadır. İşletmeci 2024 yılında işyeri donanımı için 1.000 EURO tutarında yatırımda bulunmuştur.

Vergiden muaf kâr bedeli öncesi kâr                            20.000

bunun %15'ü (vergiden muaf maksimum bedel)               3.000

Ayrıcalıklı duran varlıklara yatırım                       1.000

Vergiden muaf esas bedel                                           3.000 

Yatırıma tabi vergiden muaf kâr bedeli                   0

Toplam vergiden muaf kâr bedeli                                   3.000

Kesinleşmiş vergilendirilecek kâr                      17.000

Vergiden muaf bedel  3.000 EURO tutmaktadır, bu kârın %15'üdür, böylece 2024 yılında sadece 17.000 EURO vergilendirilmelidir. Yatırım olmaması durumunda da bu vergiden muaf bedel hakkına sahip olunacaktı.

Örnek 2:

Bir ticarethanenin 2024 yılı kârı 53.000 EURO tutmaktadır. Girişimci 2024 yılında imtiyazlı kıymetli evraklara 2.000 EURO tutarında yatırımda bulunmuştur.

Vergiden Muaf Kâr Bedeli Hesaplaması:

Vergiden muaf esas bedel (33.000'in %15'i)                                                  4.950

Yatırımla kaynaklı muaf bedel (yatırımla karşılanmış)                 2.000

Toplam vergiden muaf kâr bedeli                                                              6.950

(vergiden muaf maksimum bedel 4.950 + 2.600 = 7.550)                                                           

vergiye tabi kâr (53.000 – 6.950)                                           46.050

Vergiden muaf kâr bedeli, 6.950 EURO tutmaktadır ve bu vergiden muaf esas bedel ve yatırımlarla (2.000 EURO) muvazene edilmiş yatırıma tabi vergiden muaf bedelin toplamından oluşmaktadır. Yatırımla ilgili maksimum kâr bedeli 2.600 EURO olurdu (20.000 EURO'nun %13'ü). Vergilendirilecek kâr, böylece 2024 yılında 6.950 EURO tutarında azalır.

Zarar elde edilen yıllarda yapılan yatırımlar için vergiden muaf kâr bedeli şeklinde bir iltimas söz konusu değildir.

Geçiş kârları (bunlar kâr tahkiki türünün değiştirilmesi neticesinde oluşan kârlardır) iltimasa dahildir.

Temlik nedeniyle elde edilen kârlar için (bunlar bir işletmenin veya bir işletmedeki ortaklık hissesinin temliki veya işletmenin feshi neticesinde oluşan kârlardır) vergiden muaf kâr bedeli indirimi uygulanamaz.

Vergi iltimasının geçerli kılınması

Vergiden muaf esas bedel, vergi beyanında (E1a formu) 9221 koduyla girilmelidir, fakat girilmesi unutulursa otomatik olarak eklenir.

Yatırıma tabi vergiden muaf kâr bedeli ilgili yılın vergi beyannamesinde belgelendirilmelidir. Verrgiden muaf bedelin toplamı, maddi ticari mallar bir tarafta, iltimaslı kıymetli evraklar bir tarafta olmak kaydıyla 9227 ve 9229 numaralı dizinlere işlenmelidir. Ek bilgiler ve düzeltmeler, gelir vergisi veya tespit kararının kesinleşmesine kadar mümkündür.

Yatırıma tabi bir vergiden muaf kâr bedelinin muvazenesi amacındaki ticari mallar bir çizelgede belgelendirilmelidir. Bu çizelgede her bir işletme için maddi duran varlıklar ve kıymetli evraklar ayrı ayrı belirtilmelidir. Bunlar, tedarik veya üretim masraflarının ne ölçüde vergiden muaf bedelin muvazenesi amacında olduğunu içermelidir. Varlık çizelgesindeki veya varlık defterindeki vergiden muaf bedellerin söz konusu ticari mallarda kaydedilmesi yeterlidir.

Vergiden muaf kâr bedelinden faydalanmak istenilen kıymetli evraklar özel bir çizelgeye kaydedilmelidir ve bu çizelge talep edilmesi halinde vergi dairesine ibraz edilmelidir. Bu çizelgeye kaydedilmek suretiyle kıymetli evraklar işletmeye ait duran varlıklara vakfedilir.

Dikkat!
Yatırım kaynaklı vergiden muaf kâr bedeli için kıymetli evraklar kullanılırsa ve böylece işletmenin sermayesi içinde tutulursa, 01.04.2012 tarihinden itibaren temin edilmişlerse satıştan elde edilen kârlar son vergilendirme etkisi olmadan %27,5lik KESt kesintisine dahildir. Yasa değişikliğinden önce tarifeli vergilendirme hukukuna tabi idiler.

İpucu:
Yatırımla ilgili kâr bedelinden tam olarak yararlanabilmek için bir tahmin hesaplaması yapılması tavsiye edilir. Tercih edilen ticari mallar aynı yıl içinde satın alınmalıdır! Kıymetli evraklar için depozitte gösterildikleri zaman söz konusudur.

Sonradan vergilendirme

Yatırıma tabi vergiden muaf kâr bedeli sonradan vergilendirilmelidir (mevcut vergiden muaf bedelin kâr artırım başlangıcı), bunun için ticari malların vadesi dolmadan (4 yıllık, 48 aylık, gün olarak tamı tamına kulanım süresi veya muhafaza mühleti)

• işletme varlıklarından çıkarılması
• yurt dışına çıkarılmış olmalıdır.

Sonradan vergilendirme şu hallerde gerçekleşmez:

• Resmi makamlarca bir müdahaleden veya daha üst bir otoriteden kaynaklanarak    ticari malın elden çıkarılması durumunda.

Uyarı:
İşletme sahibinin ölümünden dolayı zorunlu olarak işletmenin kapanması şayet ölüm neticesinde işletme batarsa (örneğin kişisel meselelerde) veya verasetten dolayı işletme varislere geçmiyorsa herhangi bir sonradan vergilendirme söz konusu değildir.

• Elden çıkarılmanın gerçekleştiği yılda vergiden muaf bedel koşullarına haiz duran varlıklara ait iltimaslı ticari mallar iktisap ediliyorsa (yenileme yedeği), kıymetli evraklarda (teminatlı tahvillerin süreli kısıtlaması için yukarı bakın. Bu, muhafaza mühletinin geri kalanını idame ettirir.

Dikkat:
Kıymetli evraklar, yenileme yedeğine ait ticari mallar olarak değerlendirilmez. Bu, iktisap edilen iltimaslı kıymetli evrakların daimi olarak dört yıl boyunca işletme varlıklarında tutulması zorunda olduğu anlamına gelmektedir. Vaktinden evvel yapılan bir satıştan kaynaklı sonradan vergilendirme, ancak buna eşdeğer tutarda iltimaslı maddi ticari malların alımıyla oluşturulan bir yenileme yedeği ile engellenebilir. Böylelikle salt kıymetli evrak değişimi iltimas dışı bırakılmıştır.

• Kıymetli evrakların vaktinden evvel itfa edilmesi durumunda, iki ay içinde iltimaslı maddi ticari mallar yerine iltimaslı kıymetli evraklar da iktisap edilebilir (kıymetli evrakların yenileme yedeği). Bunlar vadenin işleyişini değişikliğe uğramadan idame ettirir.

• İşletmenin ivazlı ya da ivazsız olarak devredilmesi durumunda ya da kâr tahkiki türünde bir değişiklik yapıldığı takdirde. Sonradan          vergilendirmenin uygulanabilmesi için ticari malların muhafaza mühleti dolmadan elden çıkarılmış olması gerekir.

Uyarı:
Sonradan vergilendirme yılına ait vergi oranı üst sınırı, eşdeğer bir kârdan dolayı geçerli kılındığı yıla nazaran daha yüksek ise sonradan vergilendirme önemli bir dezavantaj teşkil eder.

4 yıllık mühlet dolmadan işletmenin feshinin gerçekleşmesi bir sonradan vergilendirmeye sebep olur. Sonradan vergilendirilen tutar temlik nedeniyle elde edilen kârların bir kısmını teşkil eder.

İş göremezlik nedeniyle iş yerinin kapatılması, mücbir sebep dolayısıyla işten ayrılma olarak kabul edilir. Hastalığın ve hastalık neticesinde meydana gelen iş göremezliğin kanıtının sunulması gerekir.