Ubezpieczenie społeczne osoby prowadzącej działalność gospodarczą

Osoby prowadzące działalność gospodarczą muszą posiadać ubezpieczenie zdrowotne, emerytalne, następstw nieszczęśliwych wypadków i ubezpieczenie dla osób pracujących na własny rachunek. Ubezpieczenia zdrowotne i emerytalne reguluje ustawa o ubezpieczeniu osób prowadzących działalność gospodarczą (Gewerbliches Sozialversicherungsgesetz, GSVG), ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków ustawa ogólna o zabezpieczeniu społecznym (Allgemeines Sozialversicherungsgesetz, ASVG), a ubezpieczenie dla osób pracujących na własny rachunek ustawa o ubezpuieczeniach pracowniczych (Betriebliches Mitarbeitervorsorgegesetz, BMSVG).

Uwaga!
Osoby prowadzące działalność gospodarczą nie posiadają ubezpieczenia na wypadek bezrobocia. Perspektywa otrzymania zasiłku dla bezrobotnych z czasów wcześniejszej działalności nie będącej działalnością na własny rachunek zostaje w przypadku osoby prowadzącej działalność gospodarczą utrzymana pod pewnymi warunkami. Informacje na ten temat można znaleźć w broszurze infomacyjnej „Arbeitslosenversicherungsschutz für Unternehmer“ („Ochrona ubezpieczeniowa na wypadek bezrobocia. Informacja dla przedsiębiorstw”). Od 1.01.2009 istnieje możliwość dobrowolnego ubezpieczenia na wypadek bezrobocia. 

Krąg osób

Obowiązkowym ubezpieczeniem objęci są

• firmy jednoosobowe,
• wspólnicy spółki jawnej,
• komplementariusze spółki komandytowej,
• wspólnicy zarządzający (spółki prawa handlowego) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki elastycznej (pod warunkiem, że nie są już ubezpieczeni w ASVG w ramach tej funkcji).

W przypadku wspólników warunkiem obowiązkowego ubezpieczenia jest pzynależność spółki do Izby Gospodarczej.

Uwaga!
Wszyscy wspólnicy zarządzający spółek kapitałowych podlegający opodatkowaniu podatkiem od wynagrodzeń na podstawie ustawy ASVG są objęci obowiązkowym ubezpieczeniem (udział do 25%, niezależnie od istnienia mniejszości blokującej). Dyrektorzy zarządzający, którzy już w dniu 31 grudnia 1998 roku byli wspólnikami spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nadal mogą posiadać obowiązkowe ubezpieczenie na podstawie GSVG.

Początek ubezpieczenia obowiązkowego

Ubezpieczenie obowiązkowe rozpoczyna się z reguły w dniu uzyskania uprawnienia uzasadniającego do ubezpieczenia obowiązkowego.

Mimo że urząd ds. działalności gospodarczej informuje zakład ubezpieczeń społecznych prowadzących działalność gospodarczą o okoliczności zgłoszenia działalności gospodarczej, osoba prowadząca działalność też jest sama zobowiązana do takiego zgłoszenia w terminie jednego miesiąca. Nie jest to wymagane jedynie wtedy, gdy do urzędu ds. działalności gospodarczej wysłana zostanie informacja automatyczna.

Wyjątki od ubezpieczenia zdrowotnego i ubezpieczenia emerytalnego

Osoby, które zawiesiły swoją działalność gospodarczą są wyłączone z obowiązku ubezpieczeniowego na podstawie ustawy GSVG. 

Wyjątki od ubezpieczenia dla osób samozatrudnionych

Dla osób prowadzących działalność gospodarczą, które korzystają z emerytury własnej, obowiązek składki na ubezpieczenie dla osób samozatrudnionych wygasa z chwilą pobrania emerytury po raz pierwszy. W ciągu miesiąca istnieje możliwość z dobrowolnego korzystania z zakładowego ubezpieczenia dla osób samozatrudnionych.

Wysokość składek i podstawa wymiaru składki

W ubezpieczeniu zdrowotnym podstawa wymiaru składki wynosi 6,80 %, w ubezpieczeniu emerytalnym 18,50 % i w ubezpieczeniu osób pracujących na własny rachunek 1,53 %. Składka na ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków wynosi 11,35 euro miesięcznie - niezależnie od wysokości podstawy wymiaru.

Podstawę wymiaru składki stanowią dochody z prowadzenia działalności gospodarczej (wpływy minus wydatki operacyjne) zgodnie z daną decyzją o wymiarze podatku dochodowego plus wymagane składki na ubezpieczenie zdrowotne, emerytalne i dobrowolne ubezpieczenie na wypadek bezrobocia. Ponieważ urzędowa decyzja podatkowa często zostaje wystawiona kilka lat później, składki zostają wyliczone tymczasowo od dochodów z trzeciego wstecz roku kalendarzowego i po wydaniu decyzji o wymiarze podatku dochodowego zostają skorygowane odpowiednio do aktualnych dochodów (z wyjątkiem składek na ubezpieczenie dla osób pracujących na własny rachunek).

Uwaga!
W ustawie GSVG jest mowa o minimalnej podstawie wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, od której składki muszą zostać uiszczone także wtedy, gdy dochody są faktycznie niższe lub ponoszone są straty (zobacz broszura informacyjna „Aktuelle Werte“/”Aktualne wartości”).

Młody przedsiębiorca

W przypadku młodych przedsiębiorców w roku założenia działalności oraz w następującym po nim roku kalendarzowym w zakresie ubezpieczenia chorobowego obowiązują stałe składki minimalne (brak dopłaty w przypadku wyższych wpływów).

Pobór składek

Składki pobierane są kwartalnie za trzy miesiące. Na zlecenie możliwa jest miesięczna wpłata lub też comiesięczne obciążenie konta bankowego. Dopłat należy dokonać w kolejnym roku kalendarzowym po ustaleniu ostatecznej podstawy wymiaru składki w czterech rónych składkach kwartalnych. Biorąc pod uwagę sytuację ekonomiczną po 3 roku obowiązkowego ubezpieczenia założyciela, na podstawie ustawy GSVG możliwe jest rozłożenie - na wniosek - płatności na trzy lata (w sumie 12 rat).

Na wniosek ubezpieczonego należne składki mogą zostać obniżone lub podwyższone na podstawie tymczasowej podstawy wymiaru składki,

• jeśli uwiarygodni on, że jego przychody w bieżącym roku kalendarzowym znacznie różnią się od tych w roku kalendarzowym trzy lata wstecz i
• wydaje się to odpowiednim uzasadnieniem dla obniżenia z uwagi na sytuację ekonomiczną.

Uwaga!
W przypadku wykonywania większej liczby zajęć zarobkowych (praca zarobkowa na własny rachunek i na umowę o pracę, praca zarobkowa na własny rachunek i działalność rolnicza itp.) istnieją przepisy szczególne. Zobacz też nasz informator na temat zbiegu ubezpieczeń!

Stand: 01.08.2024