Podatek zryczałtowany

Osoby prowadzące działalność gospodarczą i osoby wykonujące wolny zawód mogą stosować tak zwany podatek zryczałtowany zarówno na wydatki operacyjne jak i dla odliczenia podatku naliczonego. Oznacza to, że pozycje kosztów operacyjnych i kwota podatku naliczonego zostają wyliczone na podstawie stawki zryczałtowanej. Nie są do tego potrzebne żadne rachunki. Dochody należy zawsze wykazywać dokładnie.

Oprócz podstawowego podatku zryczałtowanego w przypadku określonych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą bez prowadzenia ksiąg oraz dla aptekarzy, gospodarzy, przedstawicieli handlowych, właścicieli sklepów spożywczych i sprzedawców towarów mieszanych, sportowców, artystów oraz pisarzy i drobnych przedsiębiorców dostępne są osobne rozporządzenia dotyczące rozliczeń ryczałtowych (szczegółowe informacje na temat poszczególnych branżowych rozliczeń ryczałtowych można znaleźć w naszych ulotkach informacyjnych „Rozliczenia ryczałtowe dla osób prowadzących działalność gospodarczą bez obsługi księgowej”, „Rozliczenia ryczałtowe dla restauratorów od 2013 roku”, „Rozliczenia ryczałtowe dla właścicieli sklepów spożywczych i sklepów z towarami mieszanymi”, „Rozliczenia ryczałtowe dla właścicieli aptek”, „Rozliczenia ryczałtowe kosztów przedsiębiorstwa i podatków naliczonych dla przedstawicieli handlowych” i „Rozliczenia ryczałtowe dla drobnych przedsiębiorców”)

Koszty w podatku zryczałtowanym

Warunkiem opodatkowania zryczałtowanego jest brak

• obowiązku prowadzenia ksiąg (jak np. w GmbH),
• brak prowadzenia (nawet dobrowolnego) podwójnej księgowości,
• obroty w poprzednim roku nie większe niż 220 000 euro oraz
• zawarcie w deklaracji podatkowej informacji o wyborze rozliczenia ryczałtowego.

Wskazówka:

Istnieje możliwość równoległego prowadzenia pełnej księgi przychodów i rozchodów.

Uwaga:

Jeśli przedsiębiorca prowadzący dotychczas księgi rachunkowe po raz pierwszy stosuje ryczałt, należy ustalić przejściowy dochód lub stratę.

Podatek zryczałtowany wynosi 12% obrotu netto, jednak maksymalnie 26 400 euro.

Dla niektórych działalności wynosi 6%, maksymalnie 13 200 euro. Dotyczy to przychodów z działalności polegającej na zarządzaniu kapitałem, wynagrodzeń i innych honorariów ze znacznego udziału w spółce kapitałowej (np. dyrektor zarządzający spółki z udziałem wynoszącym powyżej 25%) oraz przychodów z działalności autorskiej, wykładowcy, naukowej, nauczycielskiej lub pedagogicznej, a także handlowej lub doradztwa technicznego (konsultant). Jeśli działalność wykracza poza samo doradztwo, ryczałt wynosi 12%. Dotyczy to np. sporządzania planów budowlanych, dokonywania obliczeń statystycznych, nadzoru budowlanego, rachunkowość usługowa rozliczana według stawki godzinowej, wystawiennictwo.

Uwaga:

Ze stawką ryczałtu 12% bądź 6% będą przede wszystkim rekompensowane:

Amortyzacja inwestycji, koszty poboru energii, samochodu, wynajmu, napraw, telefonu, odsetek, narzędzi, materiałów eksploatacyjnych, ubezpieczenia, reklamy, koszty podróży itp. Koszty doradztwa podatkowego można odliczyć jako koszty specjalne.

Ryczałt wylicza się od wartości netto. W przypadku zwolnienia z VAT o charakterze nierzeczywistym (np. drobnego przedsiębiorcy), którego konsekwencją jest utrata prawa do odliczenia podatku naliczonego, przypadający na zryczałtowane koszty operacyjne, niepodlegający odliczeniu podatek VAT stanowi czynnik kosztowy i jest możliwy do odliczenia dodatkowo do ryczałtu.

W przypadku systemu brutto w kontekście podatku obrotowego uiszczony podatek (podatek naliczony) oraz obciążenie podatkowe z tytułu podatku VAT stanowią koszty uzyskania jako koszty operacyjne od obrotu brutto.

Wskazówka:

Począwszy od obliczenia podatku 2019 r. uproszczona opcja obniżająca zysk dot. podatku od wartości dodanej koniecznego do poniesienia od zryczałtowanych wydatków z tytułu prowadzenia działalności w wysokości zryczałtowanej kwoty podatku naliczonego ustalonej w toku obliczeń nie jest już dostępna dla przedsiębiorców „nieprawdziwie zwolnionych” z obowiązku podatkowego i osób niebędących przedsiębiorcami. Ponieważ nie da się zastosować innej zryczałtowanej metody, od 2019 r. obniżenie zysków można osiągnąć poprzez zryczałtowane wydatki z działalności, a także poprzez faktycznie wydatkowany VAT (= niepodlegający odliczeniu podatek naliczony).

Obok ryczałtu na zmniejszenie dochodu wpływają następujące koszty:

• Otrzymanie towarów zgodnie z książką towarów przychodzących (towary handlowe, surowce, półprodukty, substancje pomocnicze i dodatki)
• Płace, wynagrodzenia i pozapłacowe koszty płac (udział pracownika w ustawowym ubezpieczeniu społecznym, składki pracodawcy na Fundusz Świadczeń Rodzinnych, podatek komunalny, dopłaty do odprawy przy przejściu na emeryturę,
• Płace obce, o ile zostają one bezpośrednio uwzględnione w dostawach lub usługach
• Składki przedsiębiorcy na obowiązkowe ubezpieczenie (ustawowe ubezpieczenie zdrowotne, ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków i ubezpieczenie emerytalno-rentowe) jak również składki na ubezpieczenie od skutków bezrobocia oraz obowiązkowe składki na zakładowe kasy zapomogowe.
• Ryczałt za miejsce pracy (od 2022 r.)
  
• Koszty podróży i koszty przejazdów, jeśli są związane ze zwrotem kosztów o tej samej wysokości, zmniejszają podstawę obliczania ryczałtu kosztów operacyjnych.

Przychody operacyjne (obroty) należy zarejestrować i zastosować w faktycznej kwocie.

Pozycje do rozliczenia są to kwoty, które są pobierane i wydatkowane w imieniu i na rachunek innej osoby; nie są to ani wpływy ani koszty.

Przykład                                                                         €                       €

Obrót (netto)                                                             200 000,--

Rzeczywisty zwrot kosztów podróży i przejazdów                  1000,--

Suma przychodów operacyjnych                                                              201 000,--

Zakup towarów (netto)                                                  90 000,--

Koszty osobowe                                                         - 40 000,--

Dodatkowe koszty płacowe (podatek komunalny, część pracodawcy GKK, DZ, DB)       - 19 200,--

Płace obce (netto)                                                        - 2000,--

Składki na komercyjne ubezpieczenie społeczne dla osób prowadzących działalność społeczną         -   6000,--

Rzeczywisty zwrot kosztów podróży i przejazdów              -   1000,--

12% podatek zryczałtowany od euro 200 000                    - 24 000,--

Suma kosztów przedsiębiorstwa                                                             -  182 200,--

Zysk                                                                                                    18 800,--

Kwota wolna od podatku (13%)                                                              -     2444,--

Do opodatkowania                                                                                  16 356,--

Postępowanie w przypadku faktury brutto

Jeśli rejestrujemy przychody i koszty brutto (z VAT), wówczas kwota podatku od towarów i usług podlegająca wpłacie na konto urzędu skarbowego jest kolejnym kosztem operacyjnym, a faktura korygująca VAT przychodem operacyjnym.

Faktyczny podatek naliczony ze zryczałtowanych kosztów operacyjnych można odliczyć dodatkowo zmniejszając dochód, jeśli uwzględni się jedynie ryczałtowanie kosztów operacyjnych.

Jeśli także podatek naliczony zostanie potraktowany ryczałtowo, wówczas ryczałtowy podatek naliczony i podatek naliczony z nabycia środków należy dodatkowo uwzględnić jako koszty operacyjne.

Zwykle przedsiębiorca ma prawo wybou, czy będzie rejestrował przychody i wydatki brutto (metoda brutto) czy netto (metoda netto). W praktyce jednak w przeważającym stopniu stosowana jest metoda netto.

Uwaga:

Jeżeli stawka ryczałtowa dla podatku naliczonego jest stosowana w podatku VAT (1,8% obrotów, patrz poniżej „Stawka ryczałtowa dla podatku naliczonego”), księgę przychodów i rozchodów prowadzić trzeba jednak koniecznie w oparciu o metodę brutto.

Porównanie korzyści

Aby możliwe było stwierdzenie, czy bardziej korzystny jest podatek zryczałtowany czy pełne ujęcie kosztów operacyjnych, należy dokonać porównania z liczbami z ubiegłego roku.

W zakresie obowiązku rejestracji obowiązują jednak tylko nieznaczne zmiany: Bieżące wpływy, podatek VAT, podatek naliczony, zakup towarów i wynagrodzenia należy ewidencjonować jak dotychczas. Nie trzeba już jedynie prowadzić wykazu środków, ponieważ amortyzacja jest rozliczona ryczałtem kosztów operacyjnych. Z uwagi na konieczne późniejsze przejście na księgę przychodów i rozchodów, zalecamy jednak także kontynuowanie prowadzenia wykazu środków.

Rozliczenie netto nie jest dopuszczalne w przypadku przedsiębiorców, którzy dokonują czynności nieuczciwie zwolnionych z podatku związanych z niepodlegającym odliczeniu podatkiem naliczonym (np. drobny przedsiębiorca, dyrektor zarządzający spółki, który pod kątem podatku obrotowego nie występuje w roli przedsiębiorcy). W takim przypadku zastosowanie ma system brutto. W przypadku rozliczenia brutto rejestrowane są dochody i wszelkie możliwe do odliczenia wydatki operacyjne, w tym podatek obrotowy. Faktura korygująca VAT jest kolejnym przychodem operacyjnym, a obciążenie podatkowe z tytułu podatku obrotowego stanowi kolejny koszt operacyjny. W związku z tym, że możliwy do odliczenia podatek zryczałtowany stanowi wartość netto, w przypadku systemu brutto obok ryczałtu jako czynnik kosztowy należy traktować rzeczywisty podatek naliczony związany ze „zryczałtowanymi” wydatkami operacyjnymi. Podatek naliczony od zwiększeń środków trwałych stanowi koszt uzyskania.

Zryczałtowany podatek naliczony

W ramach uzupełnienia dotyczącego podatku dochodowego rozliczenia ryczałtowego wydatków dla firm, których obrót w poprzednim roku nie przekraczał 220 000 euro, można zastosować stawkę ryczałtową dla podatku naliczonego w wysokości 1,8% obrotu netto (bez obrotów z działalności pomocniczych, jak np. zakup środków, maks. 3960 euro oraz obrotów, które nie są opodatkowane lub są wolne z podatku).

Uwaga: W wyniku tego mogą pojawiać się różne podstawy obliczenia zryczałtowania w podatku dochodowym i VAT.

Od 2016 roku wymagania dotyczące ryczałtowanego rozliczania możliwych do odliczenia kwot pobranego podatku są dostosowane do ryczałtowego określania kosztów przedsiębiorstwa. W przypadku obowiązku prowadzenia ksiąg lub jeśli są one prowadzone dobrowolnie, wykorzystywanie podstawowego ryczałtowania do podatku naliczonego jest zatem wykluczone.

Obok ryczałtu uwzględnione zostają także podatki naliczone (podatek od nabycia, podatek obrotowy od importu) dla:

• nabywania lub produkcji środków trwałych kosztujących ponad 1100 euro netto oraz bez progu minimalnego działki aktywów trwałych;
• towarów, surowców, półproduktów, substancji pomocniczych, dodatków;
• płac obcych.

Skorzystanie z ryczałtowego podatku naliczonego należy zgłosić składając do urzędu skarbowego deklarację w dowolnej formie. W tym celu kwotę ryczałtowego podatku naliczonego należy wpisać w rybryce 084 rocznej deklaracji podatku VAT U1. Jest to możliwe do uprawomocnienia się decyzji w sprawie podatku VAT.

Deklaracja wiąże przedsiębiorcę na okres co najmniej 2 lat kalendarzowych. Można ją cofnąć jedynie z mocą od początku roku kalendarzowego. Cofnięcie należy uzasadnić na piśmie do uprawomocnienia się decyzji urzędu skarbowego. Ponowne stosowanie zryczałtowanego podatku naliczonego jest możliwe najwcześniej po upływie pięciu lat kalendarzowych.

Podstawowe ryczałtowanie podatku dochodowego i VAT można wybierać niezależnie od siebie (jeżeli podstawowe ryczałtowanie jest stosowane tylko z uwagi na naliczony podatek, wówczas księgę przychodów i rozchodów trzeba jednak, jak wspomniano, prowadzić koniecznie w oparciu o metodę brutto.

Stosunek do kwoty dochodu wolnej od podatku

Jeśli dochód jest wyliczany na podstawie stawek średnich lub w drodze ryczałtowania częściowego lub pełnego lub też tylko częściowo przy użyciu kwot ryczałtowych, wówczas można się wprawdzie ubiegać o kwotę wolną od podatku, jednak nie wolną od podatku kwotę dochodu związaną z inwestycją.

Jeżeli oprócz podstawowej kwoty wolnej od podatku korzysta się ze związanej z inwestycjami kwoty dochodu wolnej od podatku (np. przez inwestycje w określone środki trwałe lub zakup preferencyjnych papierów wartościowych), należy odstąpić od podstawowej stawki ryczałtowej, a wszelkie wydatki poniesione w związku z prowadzoną działalnością muszą zostać poświadczone rachunkami. Szczegółowe informacje na ten temat są zawarte w broszurze informacyjnej „Kwota dochodu wolna od podatku” („Der Gewinnfreibetrag”). 

Stand: 15.03.2024