Ulga podatkowa od dochodu

Wszystkie osoby fizyczne uzyskujące dochody z różnych rodzajów działalności mogą skorzystać z tej kwoty wolnej od podatku niezależnie od tego  , czy swój dochód wyliczają na podstawie księgi przychodów i rozchodów czy bilansowania. Tym samym uzyskano dla przedsiębiorców wyrównanie w związku z opodatkowaniem 13. i 14. pensji wypłacanej.

Kwota wolna od podatku składa się z podstawowej kwoty wolnej od podatku dla dochodów do 33 000 EUR (30 000 EUR do 2023 r.) i ponadto z wolnej od podatku kwoty przeznaczonej na inwestycje.

Kto może skorzystać z ulgi podatkowej?

• Osoby fizyczne, które czerpią dochody z działalności gospodarczej (rolnictwo i leśnictwo, [pozarolnicza] działalność gospodarcza, praca na własny rachunek)
• W spółkach osobowych (Mitunternehmerschaften, np. sp.j., sp.k.) wspólnicy mogą skorzystać z        ulgi podatkowej w wysokości ich udziałów w dochodach.

Uwaga:
Jeśli udział współprzedsiębiorców należy do składników majątku przedsiębiorstwa, z ulgi podatkowej od dochodu można skorzystać jedynie w ramach ustalenia dochodu tego przedsiębiorstwa. Wylicza się go zatem od dochodu przedsiębiorstwa włącznie z dochodem przysługującym ze spółki osobowej (Mitunternehmerschaft).

Jeśli dochód ustala się ryczałtowo, podstawowa ulga podatkowa  zostaje naliczona automatycznie. Domaganie się ulgi w podatku od dochodu uzależnionej od inwestycji jest jednak niedopuszczalne.

Wskazówka:
Również w przypadku rozliczenia ryczałtowego dla drobnych przedsiębiorców można ubiegać się jedynie o podstawową ulgę podatkową.

Tak dokładniej działa ulga podatkowa od dochodu:

Ulga podatkowa od dochodu dzieli się na podstawową ulgę podatkową oraz uzależnioną od inwestycji ulgę podatkową od dochodu.

Podstawowa kwota wolna od podatku

Za dochody do 33 000 EUR przysługuje podstawowa ulga podatkowa w wysokości 15% zysku (maksymalnie 4950 EUR). Nie jest wymagane dokonanie inwestycji.

Wskazówka:
Od ustalenia wysokości podatku na 2023 rok przysługuje podstawowa kwota wolna od podatku dla dochodów do 30 000 EUR.  Wynika z tego, że maksymalna podstawowa kwota wolna od podatku wynosi 4500 EUR.

Podstawowa kwota wolna od podatku przysługuje w przypadku większej liczby przedsiębiorstw podatnika tylko raz w roku podatkowym. Poszczególnym przedsiębiorstwom może zostać przyznana podstawowa kwota wolna od podatku (jednak maksymalnie 13% lub od 2022 roku 15% dochodu przedsiębiorstwa). Jeśli przyznanie nie nastąpi, zostanie zastosowany podział proporcjonalny do dochodów.

Uwaga:
W przypadku większej liczby przedsiębiorstw, które osiągnęły dodatni dochód operacyjny, dochody są dla potrzeb wyliczenia podstawowej ulgi podatkowej sumowane. Nie możliwe jest zmniejszenie w drodze wyrównania wszelkimi stratami operacyjnymi.

Ulga podatkowa na cele inwestycyjne

Jeśli dochód przekroczy 30 000,-- euro obok podstawowej ulgi można skorzystać z ulgi podatkowej uzależnionej od dochodu.

Zwolnionych od podatku może zostać maksymalnie 13% dochodu przekraczającego 30 000,-- euro (podstawowa ulga podatkowa). Warunkiem jest tu nabycie w tym samym roku kalendarzowym uprzywilejowanych aktywów trwałych („begünstigtes Anlagevermögen”) lub określonych papierów wartościowych.

Analogicznie do podatku solidarnościowego w przypadku dodatków do wynagrodzeń dla lepiej zarabiających pracowników, także w przypadku wolnej od podatku kwoty przeznaczonej na inwestycje, w związku z wprowadzeniem zróżnicowanej stawki podatku ma miejsce ograniczenie.

Do podstawy wymiaru 175 000 EUR ulga podatkowa od dochodu wynosi 13%. Jeśli kwota ta zostanie przekroczona, za kolejnych 175 000 EUR przysługuje ulga w wysokości 7%, a za kolejnych 230 000 EUR – ulga w wysokości 4,5%. Od podstawy wymiaru 580 000 EUR nie przysługuje już ulga podatkowa od dochodu. Zróżnicowanie stawki procentowej skutkuje maksymalną kwotą wynoszącą 45 350 EUR lub od wymiaru podatku na rok 2022 45 950 EUR.

Wskazówka:
Ulga podatkowa od dochodu uzależniona od inwestycji jest z jednej strony ograniczona wysokością ceny nabycia lub kosztów wytworzenia uprzywilejowanych inwestycji, natomiast z drugiej strony jest ograniczona maksymalnie 13% dochodu na podatnika.

Ulga podatkowa przysługuje ponadto na amortyzację (umożenie aktywów) i nie powoduje zmniejszenia podstawy amortyzacji.

Rada!
Tym samym koszty nabycia podwójnie zmniejszają zysk: Z jednej strony koszty w roku nabycia zostają odliczone od ulgi, a z drugiej można skorzystać z pełnego odliczenia.

Uprzywilejowane aktywa trwałe

Warunkiem jest nabycie lub wytworzenie nowych, ulegających zużyciu, rzeczowych aktywów trwałych o przewidywalnym okresie ekonomicznej użyteczności wynoszącym co najmniej 4 lata.

Aktywa muszą być możliwe do przypisania przedsiębiorstwu krajowemu lub posiadającemu siedzibę w kraju. Do tego nie jest bezwzględnie konieczna obecność aktywa w kraju, lecz decyduje przynależność funkcjonalna.

Rada:
Ulgą podatkową od dochodu są także objęte inwestycje w budynki i inwestycje pod wynajem. Ulga podatkowa przysługuje jednak na całe koszty wytworzenia dopiero w momencie wykonania. Koszty mogą być w takim zakresie wykorzystywane do uwarunkowanej inwestycją kwoty zysku, w jakim budynek jest zaliczany do majątku operacyjnego.

Do uprzywilejowanych aktywów trwałych należą także papiery wartościowe, spełniające wymagania dla rezerw na przyszłe roszczenia emerytalne. I tu obowiązuje zasada, że papiery wartościowe muszą być przeznaczone na aktywa trwałe pzez co najmniej 4 lata. Jakie to mogą być papiery wartościowe, dowiedzą się Państwo z broszury informacyjnej „Papiery wartościowe do pokrycia przyszłych roszczeń emerytalnych” („Wertpapiere bzw. zur Wertpapierdeckung der Pensionsrückstellung”).

Uwaga:
Na podstawie ustawy zmieniającej ustawę o podatkach (Abgabenänderungsgesetz 2014) na lata obrotowe, które zakończyły się po 30 czerwca 2014 r., aby móc skorzystać z ulgi podatkowej od dochodu na cele inwestycyjne, możliwe są już tylko pożyczki na cele budownictwa mieszkaniowego jako uprzywilejowane papiery wartościowe. To ograniczenie papierów wartościowych do budownictwa mieszkaniowego obowiązywało do roku 2016. Tym samym w przypadku lat gospodarczych, które rozpoczynają się od 1.01.2017 r., uwzględniane są ponownie wszystkie uprzywilejowane papiery wartościowe (papiery wartościowe, które zgodnie z § 14 ust. 7 zd. 4 EstG mogą być wykorzystywane także do pokrycia rezerw na personel).

Skorzystanie z ulgi podatkowej nie jest możlwie na:

• samochody osobowe i kombi, z wyjątkiem samochodów przeznaczonych do nauki jazdy oraz pojazdów mechanicznych, które w co najmniej        80% służą do przewozu osób w związku z prowadzoną działalnością,
• samoloty,
• niskocenne aktywa (cena nabycia lub koszt wytworzenia do maksymalnie          800 euro), jeśli zostaną one odpisane natychmiast jako koszty przedsiębiorstwa,
• używane aktywa,
• aktywa, które zostają nabyte przez przedsiębiorstwo, które pozostaje pod        większościowy wpływem podatnika, oraz
• aktywa, na które skorzystano z premii na cele        badawcze.

Rada:
Aktywa są wykorzystane, jeśli w momencie nabycia podlegają już utracie wartości zależnej od wykorzystywania. Urządzenia demonstracyjne (np. pojazdy demonstracyjne) od ustalenia wysokości podatku na 2023 rok należy traktować jako wykorzystane aktywa. Wystawiane elementy lub aktywa stosowane do celów próbnych określa się jako niewykorzystane. Jako niewykorzystane postrzega się także pojazdy z rejestracją na jeden dzień.

Wysokość ulgi

Jak już wspomniano, kwota wolna od podatku wynosi maksymalnie 15% (podstawowa kwota wolna od podatku) lub 13% (kwota wolna od podatku związana z inwestycjami) zysku. W przypadku zysków przekraczających 33 000 EUR, nadwyżka musi być również skompensowana inwestycjami w uprzywilejowane środki trwałe lub papiery wartościowe w tej samej kwocie i w tym samym roku kalendarzowym. W sumie ulga podatkowa jest ograniczona do 46 400 EUR na podatnika i rok.

Firma hotelarsko-gastronomiczna osiągnęła w 2024 roku dochód w wysokości 20 000 EUR. W 2024 roku przedsiębiorca zainwestował w wyposażenie sklepu 1000 EUR:

Dochód przed ulgą podatkową od dochodu                    20 000

w tym 15% (maksymalna ulga podatkowa od dochodu)                3.000

Inwestycje w uprzywilejowane aktywa trwałe                           1000

Podstawowa kwota wolna od podatku                                                3.000

Kwota ulgi podatkowej uzależniona od inwestycji                   0

Ulga podatkowa od dochodu łącznie                                        3.000

Ostateczny dochód podlegający opodatkowaniu                      17 000

Ulga podatkowa wynosi  3.000 EUR, to znaczy 15% dochodu, dlatego w 2024 roku opodatkowaniu podlega tylko 17 000 EUR. Kwota ta przysługiwałaby także bez inwestycji.

Przykład 2:
Firma handlowa osiągnęła w 2024 roku dochód w wysokości 53 000 EUR. W 2022 roku przedsiębiorca zainwestował 2000 EUR w uprzywilejowane papiery wartościowe.

Obliczanie ulgi podatkowej od dochodu:

Podstawowa kwota wolna od podatku (15% od 30 000)                                                         4.950

Kwota ulgi podatkowej uzależniona od inwestycji (ograniczona górnym pułapem inwestycji)             2000

Ulga podatkowa od dochodu łącznie                                                                     6.950

(maksymalna kwota wolna od podatku     4.950 + 2600 = 7100)                                                              

dochód do opodatkowania (50 000 – 6.9050)                                        46.050

Ulga podatkowa od dochodu wynosi  6.950 EUR i składa się z podstawowej kwoty wolnej od podatku i pokrytej przez inwestycje (2000 EUR) kwoty ulgi podatkowej uzależnionej od inwestycji. Maksymalna kwota ulgi podatkowej uzależnionej od inwestycji wyniosłaby 2600 EUR (13% od 20 000 EUR). W związku z tym dochód podlegający opodatkowaniu zmniejszył się w 2024 roku o  6.950EUR. 

Jeśli w latach przynoszących straty poczynione zostały inwestycje, przysługuje ulga w formie kwoty dochodu wolnej od podatku.

Dochody przejściowe (dochody, które powstają w związku ze zmianą sposobu ustalania dochodu) winny być uwzględnione do wyliczenia ulgi.

Od dochodów ze zbycia (są to dochody, które powstają przy sprzedaży przedsiębiorstwa lub udziału współprzedsiębiorcy bądź przy likwidacji przedsiębiorstwa) nie może zostać odliczona kwota ulgi podatkowej od dochodu.

Skorzystanie z ulgi podatkowej

Podstawową kwotę wolną od podatku należy wpisać w deklaracji podatkowej (formularz E1a) przy numerze referencyjnym 9221, zasadniczo jest ona jednak przyznawana automatycznie na wypadek, gdyby wypełniający deklarację zapomniał o jej wpisaniu.

Kwotę ulgi podatkowej od dochodu związanego z inwestycją wolną od podatku należy wykazać w zeznaniu podatkowym za dany rok. Sumę kwoty wolnej od podatku należy wykazać oddzielnie dla rzeczowych aktywów trwałych i uprzywilejowanych papierów wartościowych w rubrykach 9227 i 9229. Uzupełnienia i korekty można wprowadzać do czasu uprawomocnienia się decyzji o wymiarze podatku dochodowego i decyzji w sprawie ustalenia wysokości podatku.

Aktywa trwałe, które służą do pokrycia kwoty ulgi podatkowej od dochodu uzależnionego od inwestycji, należy wykazać w zestawieniu. W zestawieniu tym należy podać dla każdego przedsiębiorstwa oddzielnie, według rzeczowych aktywów trwałych i papierów wartościowych, w jakim zakresie koszty nabycia i wytworzenia służą do pokrycia ulgi podatkowej. Wykazanie ulg podatkowych w wykazie lub tabelarycznym zestawieniu aktywów przy każdorazowych aktywach trwałych jest wystarczające.

Papiery wartościowe, w przypadku których wykorzystana została ulga podatkowa od dochodu, należy wpisać do osobnego zestawienia, które następnie należy przedłożyć urzędowi skarbowemu na jego żądanie. Poprzez ujęcie w wykazie papiery wartościowe zostają przeznaczone na operacyjne aktywa trwałe.

Uwaga!
Jeżeli papiery wartościowe są wykorzystywane do zależnej od inwestycji ulgi podatkowej od dochodu, a tym samym utrzymywane w majątku operacyjnym, to zyski ze zbycia podlegają co do zasady odliczeniu podatku kapitałowego w wysokości 27,5% bez działania końcowego opodatkowania, pod warunkiem, iż nabycie nastąpiło po 1.04.2012 r. Przed zmianą ustawy co do zasady podlegały opodatkowaniu taryfowemu.

Rada:
Aby w pełni skorzystać z ulgi podatkowej uzależnionej od inwestycji, warto sporządzić prognozę. Uprzywilejowana aktywa muszą zostać zakupione w tym samym roku! W przypadku papierów wartościowych jest to czas, w którym są one wykazywane na rachunku powierniczym.

Późniejsze opodatkowanie

Ulgę podatkową od dochodu uzależnionego od inwestycji należy opodatkować w późniejszym terminie (czynnik wpływający na wzrost dochodu kwoty wolnej od podatku), jeśli aktywa trwałe przed upływem terminu (okres użytkowania lub karencji 4 lata, 48 miesięcy dokładnie co do dnia)

• zostaną wyprowadzone z aktywów operacyjnych (mienia firmy)
• zostaną przeniesione za granicę.

Późniejsze opodatkowanie (dodatkowe) nie dotyczy:

• W przypadku wyprowadzenia aktywów trwałych z powodu siły wyższej lub na przykład     w wyniku ingerencji urzędowej.

Wskazówka:
Spowodowana siłą rzeczy przez śmierć właściciela przedsiębiorstwa likwidacja także nie powoduje późniejszego opodatkowania, jeśli przedsiębiorstwo upadnie bezpośrednio wskutek śmierci (np. w przypadku czynności wykonywanych w pełni osobiście) lub jeśli z uwagi na odrzucenie spadku przedsiębiorstwo nie przejdzie na spadkobierców.

• W przypadku papierów wartościowych (terminowe ograniczenia do pożyczek na cele budownictwa mieszkaniowego, patrz wyżej), jeśli w roku wyprowadzenia uprzywilejowane aktywa majątku trwałego, które spełniają wymagania dotyczące ulgi podatkowej, zostaną nabyte (zakup odtworzeniowy). Okres karencji pozostaje bez zmian.

Uwaga:
Papiery wartościowe nie są traktowane jako dobra zastępcze. Oznacza to, że zakupione uprzywilejowane papiery wartościowe pozostają w majątku operacyjnym bez przerwy przez cztery lata. Późniejszemu (dodatkowemu) opodatkowaniu w związku z przedwczesną sprzedażą można zapobiec wyłącznie poprzez zakup odtworzeniowy uprzywilejowanych rzeczowych aktywów trwałych w odpowiedniej wysokości. Tym samym same zmiany struktury papierów wartościowych nie są już uprzywilejowane.

• Jeśli spłata papierów wartościowych nastąpi przed terminem, w ciągu dwóch miesięcy zamiast uprzywilejowanych rzeczowych aktywów trwałych można też nabyć uprzywilejowane papiery wartościowe (zakup odtworzeniowy papierów wartościowych). Bieg terminu pozostaje bez zmian.
• Jeśli firma zostanie odpłatnie lub nieodpłatnie przeniesiona lub dokonano zmiany  sposobu ustalania zysku. Późniejsze opodatkowanie nastąpi dopiero, jeśli aktywa trwałe zostaną wyprowadzone przed upływem terminu karencji.

Wskazówka:
Późniejsze opodatkowanie (dodatkowe) stanowi zatem istotną wadę, jeśli marginalna stawka podatkowa w roku późniejszego (dodatkowego) opodatkowania ze względu na konkretny dochód jest wyższa niż w roku wykorzystania.

Likwidacja przedsiębiorstwa przed upływem 4-letniego terminu prowadzi do późniejszego (dodatkowego) opodatkowania. Kwota opodatkowania w późniejszym terminie stanowi część dochodu ze sprzedaży.

Zaprzestanie działalności spowodowane niezdolnością do pracy uważa się za zaprzestanie spowodowane siłą wyższą. Należy przedstawić dokument potwierdzający chorobę i związaną z nią niezdolność do pracy.